Artykuły
Diagnostyka wad postawy – rodzice
1. Indeks kifolordotyczny - pomiar głębokości krzywizn kręgosłupa
KROK 1 – przygotowanie do badania
Do badania indeksu kifolordotycznego potrzebne są:
· Pion
· Sztywna linijka[D1]
Do przygotowania pionu potrzebny będzie cienki sznurek o długości zbliżonej do wysokości badanego dziecka oraz ciężarek (niewielki ciężki przedmiot np.: nakrętka, kilka koralików). Do jednego końca sznurka należy przywiązać ciężarek.
Badane dziecko staje boso, na równej powierzchni, przyjmując całkowicie rozluźnioną pozycję. Obie stopy powinny być równo obciążone.
KROK 2 – przyłożenie pionu
Początek pionu należy przyłożyć do guzowatości potylicznej zewnętrznej[D2] , a ciężarek opuścić tak, aby zawisł nieruchomo kilka centymetrów nad podłogą.
KROK 3 – wykonanie pomiarów
Korzystając z linijki ustawionej prostopadle do sznurka [D3]
tworzącego pion, można zmierzyć głębokość krzywizn kręgosłupa. W tym celu należy na wysokości odcinka szyjnego, piersiowego i lędźwiowego kręgosłupa zmierzyć największą odległość pomiędzy pionem, a powierzchnią pleców[D4] .
KROK 4 – wpisanie wyników
Wyniki należy wpisać do formularza w tabelce 1 („indeks kifolordotyczny"), podając odległość w centymetrach z dokładnością do 0,5 cm.
Wartości prawidłowe:
· Odcinek szyjny = 4 cm do 6,5 cm
· Odcinek piersiowy = 0 cm
· Odcinek lędźwiowy = 3 cm do 4,5 cm
2. Odchylenie linii kręgosłupa od pionu w płaszczyźnie czołowej
Korzystając z pionu przyłożonego do guzowatości potylicznej zewnętrznej, można ocenić i zmierzyć odległości linii kręgosłupa od pionu[D5] .
Jeżeli wyrostki kolczyste poszczególnych kręgów odsuwają się od linii pionowej kręgosłupa na boki o powyżej 5 mm, należy rozważyć konsultację u specjalisty (fizjoterapeuty, bądź lekarza), ponieważ może wiązać się to z rozwojem skoliozy.
3. Współczynnik POTSI
Współczynnik POTSI określa symetrię tułowia w płaszczyźnie czołowej.
KROK 1 - zdjęcie
Do określenia tego współczynnika należy zrobić zdjęcie powierzchni pleców dziecka. Zdjęcie takie można wykonać zwykłym aparatem fotograficznym (najlepiej cyfrowym) i powinno obejmować:
· głowę
· całe plecy
· miednicę (na zdjęciu powinien być widoczny początek szpary międzypośladkowej).
Na plecach badanego należy oznaczyć wyrostek kolczysty C7, czyli najbardziej wystający do tyłu wyrostek kostny na przejściu odcinka szyjnego w piersiowy[D6] .
Zdjęcie powinno być zrobione w pionie, aparat powinien być ustawiony w połowie długości kręgosłupa, a powierzchnia pleców badanego musi być ustawiona prostopadle do aparatu[D7] .
KROK 2 – przygotowanie zdjęcia do pomiarów
Wyznaczenie wskaźnika POTSI polega na obliczeniu różnic pomiędzy poszczególnymi punktami zlokalizowanymi na plecach badanego.
Zdjęcie najlepiej jest wydrukować i nanieść na nie następujące informacje:
· wyrostek kręgu szyjnego C7
· wyrostki barkowe łopatek
· doły pachowe
· najgłębsze miejsca w trójkątach taliowych
· początek szpary międzypośladkowej[D8]
Następnie z każdego z tych punktów należy poprowadzić prostą linię w następujący sposób:
1. Z początku szpary międzypośladkowej pionowo w górę (do wysokości głowy)
2. Z każdego dołu pachowego linię w kierunku kręgosłupa (prostopadle do pionowej linii narysowanej ze szpary międzypośladkowej)
3. Z każdego trójkąta talii w kierunku kręgosłupa (prostopadle do pionowej linii narysowanej ze szpary międzypośladkowej)
4. Z każdego wyrostka barkowego w kierunku kręgosłupa (prostopadle do pionowej linii narysowanej ze szpary międzypośladkowej).
KROK 3 – pomiary odległości pomiędzy punktami
Pomiary dzielimy na dwa etapy:
1. W pierwszym etapie mierzymy odległości od zaznaczonych wcześniej punktów, do linii pionowej narysowanej ze szpary międzypośladkowej. W ten sposób uzyskamy odległości:
· i – odległość wyrostka kolczystego C7 od linii pionowej narysowanej ze szpary międzypośladkowej
· c – odległość lewego dołu pachowego do linii pionowej narysowanej ze szpary międzypośladkowej
· d – odległość prawego dołu pachowego do linii pionowej narysowanej ze szpary międzypośladkowej
· a – odległość lewego wcięcia talii do linii pionowej narysowanej ze szpary międzypośladkowej
· b – odległość prawego wcięcia talii do linii pionowej narysowanej ze szpary międzypośladkowej.
2. W drugim etapie mierzymy różnicę wysokości pomiędzy symetrycznymi punktami na ciele. Odległości te najlepiej jest mierzyć na linii pionowej narysowanej ze szpary międzypośladkowej:
· e – odległość pomiędzy początkiem szpary międzypośladkowej, a wyrostkiem kręgu C7
· f – odległość pomiędzy liniami narysowanymi z prawego i lewego trójkąta talii
· g – odległość pomiędzy liniami narysowanymi z prawego i lewego dołu pachowego
· h – odległość pomiędzy liniami narysowanymi z prawego i lewego wyrostka barkowego łopatki.
KROK 4 – obliczanie wskaźników
Zebrane pomiary należy wpisać w odpowiednią rubrykę w formularzu badania.
Za wartość idealną uważa się wartość 0 oznaczająca idealną symetrię ciała dziecka. Za wartości prawidłowe przyjmuje się wszystkie wartości poniżej wyniku 27.
4. Ustawienie kolan
Obserwując dziecko od przodu należy zwrócić uwagę na ustawienie kolan. Podczas oglądania, nogi powinny być wyprostowane, a kostki i kolana złączone. Jeżeli badany nie jest w stanie złączyć całych nóg, wówczas możemy mieć do czynienia z:
· Koślawieniem – gdy kolana są załączone, a kostki są od siebie oddalone[D9]
· Szpotawieniem – gdy kolana są od siebie oddalone, a kostki złączone razem[D10] .
Gdy mamy do czynienia z jedną z powyższych sytuacji, wówczas powinniśmy, używając zwykłej linijki, zmierzyć odległość pomiędzy kostkami lub kolanami.[D11] \
Wynik podajemy w centymetrach z dokładnością do 0,5 cm.
5. „Postać" – graficzne przedstawienie postawy ciała
Korzystając z załączonego rysunku[D12] ,
możliwe jest zaznaczenie pewnych specyficznych zmian w postawie ciała. Chodzi przede wszystkim o niesymetryczne ustawienie charakterystycznych punktów:
· Głowy
· Barków
· Łopatek
· Miednicy
· Kolan
· Linii kręgosłupa.
Aby określić symetrię postawy ciała wystarczy tylko nanieść na załączony rysunek odpowiednie dane.
Dla przykładu posłużymy się zdjęciem osoby o zmienionej symetrii tułowia[D13]
Na powyższym zdjęciu widać:
· Obniżony prawy bark – na rysunku należy zaznaczyć tą sytuację rysując na prawym barku prostą strzałkę skierowaną pionowo w dół
· Wysunięty do przodu i zrotowany do wewnątrz lewy bark – na rysunku, na lewym barku należy zaznaczyć strzałkę półkolistą skierowaną do góry i w prawo
· Głowę przechyloną w lewo – na rysunku, nad głową zaznaczyć należy strzałkę półkolistą skierowaną w lewo i w dół
· Prawą stronę miednicy uniesioną i cofniętą – na rysunku, na prawym biodrze należy zaznaczyć dwie strzałki: prostą, skierowaną pionowo do góry oraz półkolistą skierowaną w lewo i do dołu
· Ewentualne skrzywienie linii kręgosłupa zaznacza się zgodnie z jego kierunkiem – np. przesunięcie odcinka piersiowego na prawo, a lędźwiowego w lewo w stosunku do linii pionowej tułowia zaznacza się na rycinie rysując odpowiednią linię
· Koślawienie kolan – na rycinie zaznacza się szpotawe kolana rysując ich kształt wewnątrz prostokątów symbolizujących nogi
6. STOPA – wskaźnik Wejsfloga
KROK 1 – wykonanie odbitki
Aby obliczyć wskaźnik Wejsfloga, należy najpierw wykonać odbitki obu stóp. Można do tego celu wykorzystać dwie czyste kartki formatu A4 (tak aby na kartce zmieściła się stopa) oraz farbki plakatowe.
Farbką (lekko rozprowadzoną wodą, o dowolnym kolorze) maluje się podeszwę stopy (druga stoi na podłożu) i natychmiast przykłada się ją do kartki papieru stając na niej, tak żeby obie stopy były równomiernie obciążone[D14] .
Następnie robi się to samo dla drugiej stopy.
KROK 2 – opracowanie odbitek
Wyschnięte odbitki należy teraz odpowiednio opracować obrysowując najpierw kontur stopy a następnie należy narysować na odbitce stopy 3 linie:
1. „a" styczna boczna – linia ta łączy najdalej bocznie wysunięty punkt na przodostopiu z najdalej bocznie wysuniętym punktem na pięcie[D15]
2. „b" styczna przyśrodkowa – linia ta łączy najdalej przyśrodkowo wysunięty punkt na przodostopiu z najdalej przyśrodkowo wysuniętym punktem na pięcie[D16]
3. „c" szerokość stępu – linia ustawiona prostopadle do stycznej bocznej „b" w najwęższym miejscu stępu
Na linii „c" oznaczamy punkty[D17] :
x – punkt na wewnętrznej granicy stępu (obrysu stopy)
x1 – punkt na zewnętrznej granicy stępu (obrysu stopy)
y – punkt przecięcia się linii „c" i „b"
y1 – punkt przecięcia się linii „c" i „a".
Uzyskane w ten sposób odcinki posłużą nam do obliczenia wskaźnika Wejsfloga.
KROK 3 – obliczenie wskaźnika
Należy teraz zmierzyć długości wyznaczonych odcinków
· x – x1 (szerokość stępu)
· y – y1 (szerokość stopy)
Uzyskane wartości należy podstawić do wzoru:
Uzyskany wynik należy porównać z normami statystycznymi:
0 – 27 Stopa wydrążona
28 – 38 Stopa prawidłowa
39 – 50 Stopa płaska I°
51 – 66 Stopa płaska II°
67 – 100 Stopa płaska III°
101 – X Stopa Płaska IV°
7. Test GREENMANA – badanie równowagi
Do wykonania tego testu potrzebny jest zegarek z sekundnikiem/stoper.
Test polega na utrzymaniu przez badanego danej pozycji przez 30 sekund.
Badany staje boso na płaskiej, twardej powierzchni z jedną nogą zgiętą w biodrze do 700 i kolanie.
Przeprowadza się go w trzech pozycjach:
POZYCJA 1[D18]
·
Oczy otwarte
· Ręce opuszczone wzdłuż tułowia
Krok ten należy powtórzyć dla każdej nogi oddzielnie.
POZYCJA 2[D19]
· Oczy otwarte
· Ręce skrzyżowane na klatce piersiowej, dłonie na barkach
Krok ten należy powtórzyć dla każdej nogi oddzielnie.
POZYCJA 3[D20]
· Oczy zamknięte
· Ręce skrzyżowane na klatce piersiowej, dłonie na barkach
Krok ten należy powtórzyć dla każdej nogi oddzielnie.
Badanie
html?
badanie
O projekcie
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego ogłosiło VI Konkurs projektów rozwojowych. Po zakwalifikowaniu części A wniosku (skróconej) została złożona część B wniosku (18.02.2009r.). Dnia 30.04.2009r. została wydana decyzja o finansowaniu projektu rozwojowego własnego N R 13 0070 06 pt.
Diagnostyka zaburzeń postawy ciała u dzieci – profilaktyka i postępowanie korekcyjne; kierownik projektu: dr Marzena Wiernicka.
Jednym z niezbędnych dokumentów, które zostały dołączone do wniosku była zgoda Komisji Bioetyki UM w Poznaniu.
Projekt rozwojowy finansowany jest przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR) realizuje zespół pracowników ówczesnego Zakładu Kinezyterapii, obecnie Katedry Rehabilitacji Narządu Ruchu, zakładów Kinezyterapii i Rehabilitacji Narządu Ruchu pod kierunkiem dr Marzeny Wiernickiej (p.o. kierownika Zakładu Kinezyterapii).
Wykonawcami są: dr Ewa Kamińska, dr Dawid Łochyński, mgr Łukasz Michałowski oraz mgr Daniel Choszczewski
Zespół podjął się realizacji zakrojonego na szeroką skalę projektu od dnia 01.09.2009r. (po spełnieniu wszystkich wymogów formalnych). Zakończenie (wdrożeniem) realizacji projektu jest zaplanowane na 31.08.2012r.
Założeniem projektu jest to, iż program pozwoli zwiększyć świadomość dzieci, rodziców oraz nauczycieli wychowania fizycznego w zakresie przeciążeń narządu ruchu. Na bazie zrealizowanego projektu wdrożony zostanie (zespół realizujący ma głęboką nadzieję) nowoczesny program profilaktyki przeciążeń narządu ruchu, nawiązujący do zainaugurowanej w 2000 i przedłużonej w 2010 roku przez Sekretarza Generalnego ONZ "Dekady Kości i Stawów". Nadrzędnym jej celem jest upowszechnienie wiedzy i promowanie profilaktyki chorób narządu ruchu, wspieranie postępu i rozwoju dostępności ich diagnostyki i leczenia oraz zmniejszenie związanych z nimi kosztów i obciążeń społeczno-ekonomicznych.
Pamiętajmy, że dzieci, które mogą zostać objęte postępowaniem będą za kilka lat stanowiły grupę ludzi w wieku produkcyjnym. Zatem to oni będą odpowiedzialni za wypracowywanie PKB w naszym kraju, a tym samym środki na pokrycie emerytur ich rodziców, dziadków (czyli dla obecnie pracujących). Jeśli my dorośli dziś nie zadbamy o ich zdrowie, nie zapobiegniemy dysfunkcjom i niepełnosprawnościom ujawniającym się w życiu dorosłym obecnie młodego pokolenia, możemy się spodziewać, iż kolejne rzesze młodych ludzi dołączą do grupy nieprodukcyjnej, pobierającej zasiłki zdrowotne.
Dbałość o prozdrowotne postawy dzieci i młodzieży oraz ich ogólny stan zdrowia jest obowiązkiem wszystkich (nie tylko rodziców) dorosłych mogących pośrednio (decydenci, mogący ponieść koszty realizacji programu) oraz bezpośrednio (lekarze, fizjoterapeuci, nauczyciele wychowania fizycznego, instruktorzy gimnastyki korekcyjno – kompensacyjnej) wpłynąć na stan zdrowia dzieci.
ZASTOSOWANY RAMOWY PLAN PRACY DLA GRUP KOREKCYJNYCH
{gallery}gal1{/gallery}
Główne cele i zadania:
- Ocena długości mięśni – testy funkcjonalne.
- Praca nad odzyskaniem prawidłowej długości mięśni – autorelaksacje.
- Trening „dolnego tułowia” – wzmocnienie/odzyskanie wydolności mięśnia poprzecznego brzucha.
- Odbudowa prawidłowej pracy stóp – głównie tzw. trening krótkiej stopy.
- Uruchomienie kręgosłupa – odzyskanie krzywizn kręgosłupa.
- Ćwiczenia mające na celu odzyskanie symetrii ciała.
- Wykorzystanie aproksymacji w pracy nad stabilizacją tułowia oraz wzmocnieniem mięśni antygrawitacyjnych.
- Trening równoważny – wykorzystanie zmian pola podporu, nierównego podłoża oraz dysków korekcyjnych.
- Autokontrola/autokorekcja.
Schematy lekcji prowadzone wg ogólnie przyjętych zasad pracy podczas zajęć ruchowych. Część mająca na celu „przygotowanie” organizmu do podjęcia wysiłku fizycznego musi być podporządkowana występującym zaburzeniom. Nie wolno stosować ćwiczeń pogłębiających istniejącym zaburzeniom.
Zasada podstawowa: najpierw rozciągnij skróconego agonistę, a dopiero po uzyskaniu prawidłowej długości włącz pracę wzmacniającą mięśnie antagonistyczne. Czyli taśma stanowiąca opór dla jednych mięśni włączona może zostać dopiero po rozciągnięciu (lub po ćwiczeniach rozciągających) drugich (przykurczonych, a działających przeciwnie do wzmacnianych – odpowiadających za ruch przeciwny) mięśni.
Ćwiczenia elongacyjne i antygrawitacyjne (czynne wydłużanie kręgosłupa bez i z oporem) można stosować w wadach, w których nie ma wypłaszczenia krzywizn kręgosłupa, czyli nie w plecach płaskich. Żadnych zwisów i półzisów.
Rozpoczęcie terapii od pracy z tkankami miękkimi, czyli głównie pierwsze dwa punkty oraz elementy z punktów 4 i 5 oraz
ZASTOSOWANY RAMOWY PLAN PRACY DLA GRUP PROFILAKTYCZNYCH
{gallery}gal2{/gallery}
- Zachęcanie dzieci do podejmowania aktywności ruchowej, poprze stosowanie gier i zabaw ruchowych, których najważniejszym elementem jest zwracanie uwagi na prawidłowe ukształtowanie kręgosłupa i kończyn dolnych.
- Wykorzystywanie luster i współćwiczących dla zwrócenia uwagi na możliwości odkształcania się ciała w kierunkach nieprawidłowych i reedukacja w zakresie postawy ciała.
- Włączenie świadomości ciała, ustawienia jego poszczególnych parametrów i nauka kontroli prawidłowego sterowania ruchem z wykorzystaniem taśm Thera-Band, piłek, wałków, lasek gimnastycznych.
- Praca nad poprawą wydolności mięśni zaopatrujących stopę w prawidłowym jej ustawieniu.
- Zabawy z dyskami korekcyjnymi, dzięki którym dzieci nauczą się kontrolować ciało w różnych warunkach zmiennego podłoża i/lub wyłączania receptorów wzroku.
- Autokontrola ciała podczas zabaw w dynamice, którą dzieci będą mogły wykorzystać w życiu codziennym.
- Praca nad świadomym ruchem.
Uzyskane wyniki badań zostały ogłoszone na kilku konferencjach o zasięgu zarówno krajowym, jak i międzynarodowym:
1.Prezentacja ustna w ramach Sympozjum Naukowego: „Medycyna fizykalna w nowoczesnej fizjoterapii” odbywającym się w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej im. St. Staszica w Pile, w dniach 15 – 16. 10.Tytuł prezentacji: „Różnice wskaźnika POTSI u dzieci w wieku 9 – 13 lat w zależności od miejsca zamieszkania”, autorzy: Marzena Wiernicka, Ewa Kamińska, Jacek Lewandowski, Daniel Choszczewski, Marta Flis, Dominik Kaczmarek, Marcin Bączyk, Monika Grygorowicz.
2.Prezentacja ustna w ramach Międzynarodowego Dnia Inwalidy w Zgorzelcu, w dniach 24 – 27 marca 2011r. Tytuł prezentacji: „KIERUNEK ODCHYLENIA KRĘGOSŁUPA A ROZKŁAD OBCIĄŻENIA KOŃCZYN DOLNYCH U DZIECI ZAMIESZKUJĄCYCH OBSZARY WIELKOMIEJSKIE, MIEJSKIE I WIEJSKIE”, autorzy: Marzena Wiernicka, Dawid Łochyński, Ewa Kamińska, Dominik Kaczmarek, Jacek Lewandowski, Marcin Bączyk
3.Prezentacja w ramach I Interdyscyplinarnego Kongresu OTR – „Narządu ruchu – badania podstawowe, profilaktyka, diagnostyka i leczenia chorób i obrażeń. Postępy 2011 – Warszawa 21-22.X.2011r. Tytuł prezentacji: DYMORFIZM PŁCIOWY STATYCZNEJ STABILNOŚCI POSTURALNEJ U DZIECI W WIEKU 9 – 12 LAT. Autorzy: Marzena Wiernicka, Dawid Łochyński, Jacek Lewandowski, Ewa Kamińska, Elżbieta Hurnik, Daniel Choszczewski.
4.Prezentacja w ramach I Interdyscyplinarnego Kongresu OTR – „Narządu ruchu – badania podstawowe, profilaktyka, diagnostyka i leczenia chorób i obrażeń. Postępy 2011 – Warszawa 21-22.X.2011r Tytuł prezentacji: GEOMETRIA KRĘGOSŁUPA W PŁASZCZYŹNIE CZOŁOWEJ U DZIECI W WIEKU 9 – 12 LAT W RELACJI DO WSKAŹNIKA SYMETRII TUŁOWIA – POSTERIOR TRUNK SYMMETRY INDEX (POTSI). Autorzy: Marzena Wiernicka, Jacek Lewandowski, Ewa Kamińska, Dawid Łochyński, Elżbieta Hurnik, Łukasz Michałowski – praca zdobyła nagrodę główną w kategorii: badania podstawowe.
5.Prezentacja ustna w ramach XV Jubileuszowego Międzynarodowego Kongresu Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii FIZJOTERAPIA WE WSPÓŁCZESNEJ MEDYCYNIE, Łódź, 17-19 listopada 2011 roku. Tytuł prezentacji: ZALEŻNOŚĆ STATYCZNEJ STABILNOŚCI POSTURALNEJ OD SYMETRII TUŁOWIA, autorzy: Marzena Wiernicka, Dawid Łochyński, Ewa Kamińska, Jacek Lewandowski, Elżbieta Hurnik, Daniel Choszczewski, Piotr Kocur.
6.Prezentacja ustna w ramach XV Jubileuszowego Międzynarodowego Kongresu Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii FIZJOTERAPIA WE WSPÓŁCZESNEJ MEDYCYNIE, Łódź, 17-19 listopada 2011 roku. Tytuł prezentacji: ZWIĄZEK WYBRANYCH CECH SOMATYCZNYCH I PARAMETRÓW STABILNOŚCI POSTURALNEJ Z POZIOMEM WYDOLNOŚCI STÓP U DZIECI W WIEKU 9 – 12 LAT, autorzy: Marzena Wiernicka, Jacek Lewandowski, Dawid Łochyński, Ewa Kamińska, Elżbieta Hurnik, Łukasz Michałowski, Marta Flis.
W formie pisemnej oddano do druku w wersji papierowej, bądź w formie elektronicznej:
Informację z dość szczegółowym opisem realizowanego projektu pojawiła się na stronie głównej Wielkopolskiej Platformy Innowacyjnej w artykule nt. Wykorzystanie nauki dla poprawy stanu zdrowia przyszłych pracowników – grudzień 2010 roku. oraz w AWF Press „Co trzecie dziecko wadą postawy. Naukowcy z AWF prowadzą badania w Wielkopolsce”.
- Zróżnicowanie wskaźnika POTSI u dzieci w wieku 9-13 lat w zależności od miejsca zamieszkania. Differences in POTSI index in children aged 9-13 years depending on place of residence. M. Wiernicka, E. Kamińska, J. Lewandowski, D. Choszczewski, M. Grygorowicz, Ł. Michałowski, E. Hurnik, artykuł w czasopismie Nowiny Lekarskie 2010
- Kierunek odchylenia kręgosłupa a rozkład obciążenia kończyn dolnych masą ciała u dzieci zamieszkujących obszary wielkomiejskie, miejskie i wiejskie. The direction of spine deviation from the vertical axis in the frontal plane and the body load distribution on the lower extremities among children living in the city, town and village. Marzena Wiernicka, Dawid Łochyński, Ewa Kamińska, Jacek Lewandowski, Elżbieta Hurnik, Marcin Bączyk – zostanie opublikowany w monografii „Życie bez bólu”
Podpisane porozumienia
Wymiernym efektem działań wdrożeniowych było podpisanie porozumień o wzajemnej współpracy z niektórymi placówkami oświatowymi województwa wielkopolskiego.
Do tej pory porozumienia podpisały następujące szkoły:
- Szkoła Podstawowa nr 1 w Swarzędzu
- Zespół Szkół w Żychlinie
- Gimnazjum im. Edwarda hr. Raczyńskiego w Komornikach
- Szkoła Podstawowa nr 38 w Poznaniu
- Zespół Szkół im. Konstytucji 3 Maja w Pobiedziskach Letnisku
- Szkoła Podstawowa w Komornikach
- Szkoła Podstawowa nr 82 w Poznaniu
- Szkoła Podstawowa nr 4 w Pile.
Zapraszamy wszystkie szkoły dbające o prawidłowy rozwój fizyczny swoich uczniów do zaangażowania się w profilaktykę i korekcję zaburzeń postawy ciała.
Wszystkich chętnych prosimy o kontakt drogą elektroniczną: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi.
Etapy działań
I. Początek realizacji projektu
Realizację projektu rozpoczęliśmy od czynności przygotowawczych. W ich ramach przeprowadzono dwa postępowania przetargowe:
- Zakup aparatury do oceny postawy ciała i stóp techniką Moire`a
- Zakup systemu analizy ruchu BTS SMART.
Jednocześnie na stronach poznańskiego ODN oraz AWF Poznań (przez co udało się dotrzeć do dyrektorów wielu szkół podstawowych) ogłoszono konkurs dla szkół miasta Poznań, miast gminnych oraz wsi województwa Wielkopolskiego, które chciałyby wziąć udział w projekcie.
Ogółem gotowość udziału w projekcie zgłosiło siedemnaścieszkół z czego ostatecznie zakwalifikowano sześć: dwie z miasta Poznań: SP nr 6 oraz International School of Poznan, jedną z miast gminnych – SP nr 2 w Luboniu oraz trzy szkoły wiejskie w: Skórzewie, Dopiewie i Więckowicach. Ogółem akces zgłosiło ponad 500 rodziców dzieci w wieku 9 – 11 lat.
Wszyscy rodzice dzieci w wybranej grupie wiekowej otrzymali do wypełnienia deklaracje udziału dziecka w projekcie i tylko na podstawie podpisanej zgody dziecko mogło brać udział w projekcie.
Drugim nurtem działań było przygotowanie zespołu badawczego, który objął jedenastu pracowników naukowo – dydaktycznych i dydaktycznych Zakładu Kinezyterapii Akademii Wychowania Fizycznego w Poznaniu oraz pomocniczo pięciu studentów (magistrantów kierownika projektu).
II.Diagnostyka
Przystąpiono do realizacji pierwszej części – diagnostycznej. Dokonano oceny: postawy ciała metodami obiektywnymi – wykorzystano urządzenie MORA4G, ukształtowania stóp (CQ-ST), statycznej (CQ-STAB) i dynamicznej (Delos Postura System) równowagi ciała oraz u części dzieci dokonano analizy chodu (BTS –SMART – D). Badaniami objęto ogółem 519 dzieci, w tym 108 z miasta Poznań, 184 z miasta Luboń oraz 227 ze wsi: Skórzewo, Dopiewo, Więckowice. Pierwsze badania wykonane zostały przed rozpoczęciem postępowania korekcyjnego i profilaktycznego (zakończone w marcu 2010r).
Zastosowane urządzenia/metody diagnostyczne:
1.MORA4G
Urządzenie służy do oceny parametrów postawy ciała. Wykorzystuje załamanie prążków mory, dzięki czemu dokonując analizy topografii powierzchniowej ocenia zarówno kształt kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej i strzałkowej, jak i stopnie nachylenia, rotacji tułowia oraz wskaźnik symetrii, bądź asymetrii tułowia na podstawie indeksu POTSI. Ocena ma charakter kompleksowy (trójpłaszczyznowy). Do badania dziecko było rozebrane do bielizny (stało za parawanem) tak, by widoczny był początek szpary pośladkowej. U każdego dziecka rysowano na plecach (kredką do oczu przebadaną dermatologicznie) usytuowanie poszczególnych wyrostków kolczystych od C7 do S1 oraz zaznaczano wyrostki barkowe łopatek, dolne kąty łopatek oraz kolce biodrowe tylne górne. Następnie dziecko było ustawiane tyłem do urządzenia tak, by linia miednicy była równoległa do prążków mory nałożonych na ciało. W tej pozycji wykonywano 30 zdjęć, z których co piąte poddawane było analizie. Badanie ma charakter nieinwazyjny i nie wpływa negatywnie na stan zdrowia dziecka.
{gallery}e1{/gallery}
2.CQ-ST
Do oceny stóp wykorzystane zostało urządzenie do komputerowej oceny stóp CQ-ST. Każdorazowo badanie obejmowało ocenę ukształtowania podeszwowej strony stóp w dwóch warunkach: obciążenia (stojąc) i odciążenia (siedząc). Oceniając stopy badanego dziecka w warunkach obciążenia proszono dziecko, by stanęło na podoskopie starając się obciążyć obie stopy równomiernie. Po przyjęciu przez dziecko zadanej pozycji wykonywano serię zdjęć. Następnie badający ustawiał za dzieckiem odpowiedniej wysokości krzesło i dziecko zostało poproszone o przyjęcie pozycji siedzącej na krześle (bez zmiany ustawienia stóp). Dziecko było przesuwane na krześle przez badającego tak, by stawy biodrowe, kolanowe oraz skokowe ustawione były pod kątem 900. Ponownie wykonano serię zdjęć poddawanych następnie obróbce zgodnie z metodyką opracowania plantokonturogramu metodą wg Wejsfloga. Na podstawie różnicy, bądź jej braku, uzyskanych wyników badań w obu warunkach badania podzielono dzieci na posiadające stopę wydolną, niewydolną, bardzo niewydolną oraz płaską strukturalnie.
{gallery}e2{/gallery}
3.CQ-STAB
Dwuplatformowa platforma do oceny równowagi w warunkach statyki służy do oceny balansu ciała przy zachowaniu stabilnego podłoża. Badanie wykonywano w dwóch warunkach: o oczach otwartych i o oczach zamkniętych. Dziecko stawało na platformie (prawa kończyna dolna na prawej, lewa na lewej), zostało poproszone, by patrzyło przed siebie i pozostało przez 30 sekund w tej pozycji. W badaniu o oczach zamkniętych procedura wyglądała tak samo, jedynie po przyjęciu wskazanej pozycji (również głowy) dziecko proszone było o zamknięcie oczu lub zakładano mu opaskę na oczy. Badanie wykonywane było 2- lub 3-krotnie. Pomiędzy każdym badaniem zachowywano dwuminutową przerwę. Na podstawie uzyskanych wyników można określić między innymi długość ścieżki oraz pole zakreślane przez centralny punkt nacisku stóp (COP) na platformy. Zmieniane warunki badania pośrednio odpowiadają na pytanie czy kontrola proprioceptywna (bazująca na czuciu głębokim) jest zachowana czy też nie.
{gallery}e3{/gallery}
4.Delos Postural System
System do oceny stabilności posturalnej w warunkach dynamicznych (na ruchomej platformie). Badania wykonywane były wg tych samych zasad, które obowiązywały w badaniu na platformie statycznej. Analizowano zachowanie się platformy oraz akcelerometru umieszczonego na klatce piersiowej, dzięki czemu można określić zachowanie się tułowia podczas próby utrzymania równowagi na niestabilnym podłożu.
{gallery}e4{/gallery}
Ogółem cykl badań objął 516 dzieci, w tym 264 dziewczynki i
5.BTS – SMART - D
W związku z faktem, iż sprzęt jest bardzo drogi i czuły na wpływ warunków zewnętrznych oraz potrzebę dużej przestrzeni do jego rozstawienia badaniom z wykorzystaniem tego sprzętu poddano tylko część dzieci, które mogły dojechać na teren Uczelni.
W badaniach wykorzystano protokoły do oceny statycznej oraz dynamicznej. W badaniu statycznym oceniano następujące parametry:
a) zgięcie: maksymalne przemieszczenie się kręgów C2, C7, TH3, TH6, TH9, TH12,L3, S1 względem S3 w płaszczyznach czołowej, strzałkowej i poprzecznej;
b) wyprost: maksymalne przemieszczenie się kręgów C2, C7, TH3, TH6, TH9, TH12,L3, S1 względem S3 w płaszczyznach czołowej, strzałkowej i poprzecznej;
c) skłon boczny (oddzielnie w lewo i w prawo): maksymalne odchylenie się kręgów C2, C7, TH3, TH6, TH9, TH12,L3, S1 względem S3 w płaszczyznach czołowej i strzałkowej;
d) rotacja (oddzielnie w lewo i w prawo): maksymalne odchylenie się kręgów C2, C7, TH3, TH6, TH9, TH12,L3, S1 względem S3 w płaszczyznach czołowej i strzałkowej;
Badanie dynamiczne obejmowało analizę chodu – raport kliniczny obejmuje następujące parametry:
- czasowe – faza podporu prawej i lewej kończyny dolnej (% i s), faza wymachu prawej i lewej kończyny dolnej (% i s), faza podwójnego podporu (%), czas trwania kroku (s), rytm chodu (krok/min);
- parametry przebytej drogi – długość kroku prawej i lewej kończyny dolnej (m), prędkość chodu prawej i lewej kończyny dolnej (m/s), prędkość wychylenia prawej i lewej kończyny dolnej (m/s), szerokość kroku (m) oraz średnia prędkość chodu (m/s).
- kinematyka: parametry miednicy w zakresie jej nachylenia w płaszczyznach czołowej i strzałkowej oraz rotacji w płaszczyźnie poprzecznej. Parametry stawów biodrowego, kolanowego, skokowego. Wszystkie parametry zostały zanalizowane w funkcji poszczególnych faz cyklu chodu (zależnie od wartości procentowej cyklu) dla każdej kończyny dolnej oddzielnie. Następnie określone zostały średnie wartości kątowe w cyklu chodu dla wymienionych wyżej parametrów porównujące prawą i lewą kończynę dolną.
- moment siły oraz moc określono dla stawów biodrowego, kolanowego oraz skokowego prawego i lewego oraz porównano średnie powyższych parametrów dla obu kończyn dolnych
- siły reakcji podłoża – określono je w poszczególnych fazach cyklu chodu i obejmowały siły przednio – tylne, przyśrodkowo – boczne oraz pionowe.
{gallery}e5{/gallery}
Ogółem cykl badań objął 516 dzieci, w tym 264 dziewczynki i 252 chłopców w wieku 9 – 12 lat (kalendarzowo wg rocznika 12 – latków było 80, co wiązało się z różnicą czasową między składaniem przez rodziców deklaracji a terminem badań).
Wśród badanych:
- 108 mieszkało i uczyło się w Poznaniu (w tym 57 dziewczynek i 51 chłopców; wiek 9 – 11 lat).
- z miast gminnych badaniami objęto 183 dzieci (w tym odpowiednio: 93 i 90; przedział wiekowy 9 – 12 lat, 12 – latków: 33).
- dzieci wiejskie stanowiły grupę 225 dzieci (w tym odpowiednio: 114 i 111; przedział wiekowy 9 – 12 lat, 12 – latków było 47).
III.Przygotowanie programu oraz osób prowadzących
Kolejne działania obejmowały: przygotowanie programu postępowania korekcyjnego dla dzieci dotkniętych zaburzeniami, szkolenie kadry prowadzącej postępowanie, edukację dzieci i rodziców w zakresie profilaktyki i leczenia zaburzeń/dysfunkcji narządu ruchu i kontroli postawy ciała, postępowanie korekcyjne. Ponadto nauczyciele, którzy zostali dodatkowo przeszkoleni w zakresie prowadzenia działań korekcyjno – profilaktycznych, wdrażali zasady kształtowania u dzieci nawyków przyjmowania dobrej postawy ciała, prawidłowego obciążania kończyn dolnych i stóp podczas prowadzonych przez siebie lekcji wychowania fizycznego.
IV.Kwalifikacja dzieci do działań profilaktycznych i korekcyjnych
Do działań profilaktycznych w zasadzie kwalifikowały się wszystkie badane dzieci, jednakże ze względu na środki planowane na całość działań dokonaliśmy swego rodzaju podziału.
Do typowych zajęć profilaktycznych zakwalifikowane zostały dzieci, u których stwierdzono na podstawie oceny za pomocą urządzenia MORA4G znaczne zaburzenie symetrii tułowia (na podstawie wartości wskaźnika POTSI) bez współistniejących wad kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej oraz prawidłowo ustawionym kręgosłupem w płaszczyźnie czołowej oraz u dzieci z otyłością i zaburzeniem funkcji stóp. Grupa liczyła 58 dzieci.
Do działań korekcyjnych zakwalifikowano 251 dzieci, u których występowały zaburzenia ustawienia kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej, strzałkowej i/lub nieprawidłowy wskaźnik POTSI oraz wyraźne nieprawidłowości w ukształtowaniu stóp.
Dzieci ćwiczyły w 30 grupach zorganizowanych adekwatnie do występujących zaburzeń.
Zakupiono i przekazano szkołom trenery równowagi oraz taśmy Thera – band niezbędne do prowadzenia zajęć korekcyjnych.
V.Ordynacja prowadzonych zajęć korekcyjnych:
Program obejmował zajęcia dwa razy w tygodniu po jednej godzinie lekcyjnej.
Grupy zostały stworzone na podstawie analizy występujących zaburzeń, by jak najmniej łączyć różne wady. Jedynie w sytuacjach, gdy plan lekcji dzieci uniemożliwiałby takie rozwiązanie dzieci dobierane do grup były tak, by ich zaburzenia były jak najbardziej zbliżone.
VI. Kolejne działania:
W listopadzie 2010 roku przeprowadzono dodatkową diagnostykę postawy ciała i określenie charakterystyki zaburzeń w obrębie stóp w celu dokonania ewentualnych korekt programu korekcyjnego.
W czerwcu 2011 roku dokonano po raz ostatni diagnostyki postawy i balansu ciała dzieci biorących udział w projekcie (zarówno objętych postępowaniem profilaktyczno – korekcyjnym, jak i nie zakwalifikowanych do ćwiczeń).
Uzyskane wyniki badań są w trakcie szczegółowej analizy w celu udoskonalenia (jeśli będzie to konieczne) programu postępowania i rozpoczęcia działań mających na celu włączenie postępowania profilaktyczno – korekcyjnego do ram programów nauczania w szkołach.
Zaletą projektu jest połączenie badań statycznych oceniających postawę ciała oraz dynamicznych określających statyczną i dynamiczną kontrolę posturalną.